top of page

Figura - 8.02.2019

Figura, figuralny, figuratywny – jakie inne terminy należaÅ‚oby uznać za bardziej podstawowe
w historii sztuki zachodniej? Trudno byÅ‚oby takowe znaleźć. Trudno byÅ‚oby również wskazać inne, pozornie konkretne, a przy dÅ‚uższym namyÅ›le nieskoÅ„czenie wieloznaczne. W polszczyźnie, jak i w wiÄ™kszoÅ›ci innych jÄ™zyków europejskich, wyraźnie pobrzmiewa tu Å‚aciÅ„ski pierwowzór (ba, Polacy, podobnie do WÅ‚ochów, powtarzajÄ… figura dokÅ‚adnie za starożytnymi Rzymianami!), lecz wÅ‚aÅ›ciwych źródeÅ‚ caÅ‚ego spektrum semantycznych niuansów trzeba szukać już u Greków. To ich schÄ“mÄ™ (σχῆμα) powinniÅ›my uznać za winowajczyniÄ™ późniejszych problemów z figurÄ….

Galeria Jedna - Grzegorz Maślewski

Galeria Druga - Andrzej Borcz

​SchÄ“ma – to tyle co postać, ksztaÅ‚t, schemat, figura wÅ‚aÅ›nie. OdwoÅ‚uje nas do Å›wiata rzeczywistego, fizycznego i namacalnego: zewnÄ™trznego wyrazu, sposobu bycia, gestu, miny, mody lub ubioru, postawy atlety bÄ…dź ukÅ‚adu taÅ„ca. Niekoniecznie musi być jednak widoczna goÅ‚ym okiem, wszak znaczy także atom i czÄ…steczkÄ™ lub byt teoretyczny: figurÄ™ geometrycznÄ…. Dla Arystotelesa byÅ‚a schÄ“ma ustrojem wÅ‚adzy monarszej, dla Eurypidesa oznaczaÅ‚a już jednak zÅ‚udzenie, cieÅ„ i udawanie. Może dlatego używano tego terminu, gdy mówiono o umiejÄ™tnoÅ›ciach retorycznych oraz politycznych frazesach. Czasownik schemato-poiéo (σχηματο-ποιέω) – to zatem nadawać ksztaÅ‚t i formÄ™, przybierać pozÄ™ i mieć osobliwy charakter, a Å‚aciÅ„skie figuro, figurare – wyobrażać, opisywać i ksztaÅ‚tować, co bezpoÅ›rednio kieruje nas ku domenie sztuki.
​Skoro sztukÄ™ figuratywnÄ… uznano za tÄ™, która odzwierciedla materialnÄ… rzeczywistość, a figuralnÄ… – tÄ™, która przedstawia ludzkÄ… lub zwierzÄ™cÄ… postać, dlaczego za niefiguratywnÄ…, czyli „nieprzedstawiajÄ…cÄ…”, uchodzi abstrakcja? Czy abstractus faktycznie jest, jak wskazywaÅ‚oby Å‚aciÅ„skie sÅ‚owo, odciÄ…gniÄ™ty od realizmu? A może racjÄ™ miaÅ‚ WÅ‚adysÅ‚aw StrzemiÅ„ski, twierdzÄ…c, że „realistycznÄ… jest każda sztuka, która odpowiada Å›wiadomoÅ›ci wzrokowej swojej epoki”? Każde dzieÅ‚o sztuki – czy jest nim statua muskularnego mężczyzny, czy „abstrakcyjna” kompozycja linii, pÅ‚aszczyzn i bryÅ‚ – bywa PlatoÅ„skim cieniem idei, figurÄ… retorycznÄ… oraz politycznÄ… postawÄ….”

 

tekst: Szymon Piotr Kubiak

​

Grzegorz Maślewski

urodzony w 1968 roku w Białej Podlaskiej. Od 1995 roku związany z Uniwersytetem
Mikołaja Kopernika w Toruniu gdzie obecnie pełni funkcję Kierownika Pracowni Architektury Wnętrz. Zajmuje się rzeźbą, medalierstwem, designem. Jest autorem kilkunastu wystaw indywidualnych, brał udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych.

​

Andrzej Borcz

Absolwent Kierunku Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Dyplom uzyskał
w pracowni prof. Jerzego Jarnuszkiewicza w 1983 roku. SpecjalizacjÄ™ w zakresie urbanistyki ukoÅ„czyÅ‚ w pracowni prof. Oskara Hansena. Od 1984 roku jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym Uniwersytetu MikoÅ‚aja Kopernika w Toruniu. WziÄ…Å‚ udziaÅ‚ w kilkudziesiÄ™ciu wystawach zbiorowych w kraju i za granicÄ…, przygotowaÅ‚ 12 wystaw indywidualnych. Jest autorem realizacji rzeźbiarskich w przestrzeni publicznej. Semantycznie jego prace dotykajÄ… problemu egzystencji czÅ‚owieka. W analizie procesu twórczego interesuje go przede wszystkim zgÅ‚Ä™bianie wrażenia wynikÅ‚ego z odczucia przestrzeni przejawiajÄ…cej siÄ™ w obrazie wizualnym.

bottom of page