top of page

Cztery oczy - 5.04.2019

W historii kultury zachodniej, poczÄ…wszy od czasów starożytnych istniaÅ‚a Å›cisÅ‚a hierarchia zmysÅ‚ów. Wzrok i sÅ‚uch uznawane byÅ‚ za najszlachetniejsze. Natomiast smak, wÄ™ch i dotyk należaÅ‚y do zmysÅ‚ów niższych i zwierzÄ™cych. Procesy myÅ›lenia ujmowano w kategoriach widzenia. Teorie wznoszono na wizualnych fundamentach, ilustrujÄ…c je optycznymi przenoÅ›niami. Zdaniem Juhaniego Pallasmy, tendencja ta rozwijaÅ‚a siÄ™ do tego stopnia „(...)że wiedza staÅ‚a siÄ™ analogiczna do czystego widzenia, a Å›wiatÅ‚o byÅ‚o postrzegane jako metafora prawdy”. Wraz
z wynalazkiem druku przez Gutenberga człowiek zaczął istnieć w obrazie i języku. Widzenie stało się najbardziej usankcjonowanym sposobem zdobywania wiedzy o świecie, język zaś kształtował formę i treść myślenia.

Galeria Jedna - Artur Malewski

Galeria Druga - Natalia Janus-Malewska

Model okulocentryczny zdominowaÅ‚ myÅ›l Å›wiata zachodniego, a w konsekwencji przyniósÅ‚
jednostronność poznania. NastÄ™pnie przeÅ‚ożyÅ‚ swój sposób postrzegania rzeczywistoÅ›ci na przedstawicieli odmiennych kultur. Antropolodzy zmysÅ‚ów zwracajÄ… uwagÄ™, że w poszczególnych spoÅ‚ecznoÅ›ciach i kulturach ich ilość oraz znaczenie sÄ… różne. PoddajÄ…c krytyce kulturÄ™ piÅ›miennÄ… Zachodu, badajÄ…c jÄ™zyk i metafory, podejmujÄ… próbÄ™ przezwyciężenia okulocentryzmu. W jÄ™zyku poza przeczuciem, tak maÅ‚o pewnym jak intuicja, nie istniejÄ… wyrażenia dotyczÄ…ce zrozumienia poprzez dotyk, smak i wÄ™ch. Wyzwaniem dla tej dyscypliny jest dążenie do rewaloryzacji zmysÅ‚ów niższych, zastÄ™pujÄ…c dotychczasowy model poznania poprzez wizualność poznaniem opartym na wielozmysÅ‚owym. Pallasmaa w Oczach skóry. Architektura
 zmysÅ‚y stwierdza, że „Oczy pragnÄ… wspóÅ‚pracować z pozostaÅ‚ymi zmysÅ‚ami. Wszystkie zmysÅ‚y,
z wzrokiem wÅ‚Ä…cznie, mogÄ… być postrzegane jako przedÅ‚użenia zmysÅ‚u dotyku, jako specjalizacje skóry. DefiniujÄ… one interfejs pomiÄ™dzy skórÄ… i Å›rodowiskiem: pomiÄ™dzy nieprzejrzystym wnÄ™trzem ciaÅ‚a i Å›wiatem zewnÄ™trznym. (...) Wzrok odkrywa to, co dotyk już wie”.
W instalacji Living dead... oczy widza spotykają się z protezami oczu nieobecnego ciała. Natomiast Karnal, pierwotnie kapturek zakładany drapieżnym ptakom, dedykowany jest człowiekowi. My, ludzie zwykliśmy uznawać swą przewagę nad zwierzętami, gdyż te nie czytają Wielkich teorii. Odwracając ten szyk, my też nie jesteśmy w stanie zacytować chociażby muchy.

​

Artur Malewski

Tworzy rzeźby, instalacje i filmy wideo, a także realizuje akcje artystyczne. Jego sztuka,
przesycona absurdem i czarnym humorem, bywa inspirowana codziennością i kulturą
popularnÄ…, szczególnie motywami kojarzonymi z estetykÄ… filmów grozy, ale także pochodzÄ…cymi
z wyobraźni kulturowej wÅ‚aÅ›ciwej wszelkim wspólnotom ludzkim.
W swoich pracach systematycznie podejmuje też temat antropologiczno-kulturowej
relacji czÅ‚owiek - zwierzÄ™. Artysta tropi i bada problem niejasnej relacji i zwiÄ…zków
czÅ‚owieka z naturÄ…, podejmujÄ…c próbÄ™ uwidocznienia i upublicznienia ambiwalentnej
ludzko-zwierzęcej więzi, pełnej napięć i sprzeczności.

​

Natalia Janus - Malewska

Tworzy rzeźby, wideo oraz instalacje. Bada lęki, mity oraz dualizmy obecne
we wspóÅ‚czesnej kulturze. Szczególnie interesujÄ… jÄ… wÄ…tki nie-ludzkie (non-human).
Pochodzi z Krakowa, obecnie mieszka i pracuje w Szczecinie. UkoÅ„czyÅ‚a studia magisterskie na Akademii Sztuki w Szczecinie na Wydziale Malarstwa i Nowych Mediów.

bottom of page